Mutluluk Aklının Olduğu Yerde

Hepimiz  mutlu olmak istiyoruz. 

Aslında insanlar Aristo’dan beri binlerce yıldır mutluluğu arıyor, mutluluk üstüne kafa yoruyor. 

Bugün geldiğimiz noktada herkesin mutluluk tanımı farklı. 

Kimimiz için mutluluk bir zihin durumu ve mutluluk içimizde. Kimimiz içinse mutluluk sahip olduğumuz şeylerde. 

Çevreme baktığımda paradoksal bir durum görüyorum çoğu zaman: İyi para kazanan,  güzel bir eve ve arabaya sahip olan, iyi bir işte çalışan, modaya uygun kıyafetler satın alan, gözde mekanlarda sosyalleşen pek çok kişi yeterince mutlu değil. 

Şu olursa mutlu olacağım, bunu alırsam mutlu olacağım. Evlenirsem mutlu olurum, iyi bir işim olursa mutlu olurum… Mutluluk hep bir şeye bağlı…

Bu oldukça düşündürücü. 

Bu paradoks bilim insanlarının da ilgisini çekmiş olacak ki son on-on beş yılda mutluluk üstüne yapılan araştırmalarda artış var. Araştırmalar eğitim, iş, meslek, gelir, medeni durum gibi pek çok etkenin mutluluk üstündeki etkilerini gösteriyor. Ama bu etkenlerin çok da güçlü bir etkiye sahip olmadığını da ortaya koyuyor. 

“Mutluluk en çok neyle ilgili?” “Bizi ne mutlu eder?” soruları araştırmacıların hala yanıtlamaya çalıştığı sorular.  

Harvard Üniversitesi araştırmacılarının yaptığı bir çalışma bu sorular için çarpıcı sonuçlar ortaya koyuyor. 

Diyor ki; mevcut ana odaklandığımız anlar en mutlu olduğumuz zamanlar; zihnimizin gezindiği, aklımızın başka yerde olduğu anlar ise en mutsuz olduğumuz zamanlar.  

Araştırma 2010 yılında farklı yaş, eğitim, gelir düzeyi, medeni durum, meslek ve yaşadığı ülke açısından farklılaşan 2250 gönüllü ile yapılmış.

Doktora öğrencisi Psikolog Matthew A. Killingsworth kişilerin mutluluğunu gerçek zamanlı izleyen bir I-phone uygulaması geliştirmiş. Uygulama gün içinde insanlara rastgele zamanlarda sinyaller göndererek, anlık olarak sorular sormuş. Sorular üç ayrı noktayı sorgulayacak şekilde oluşturulmuş:  

1. Mutluluk sorusu: Şu anda nasıl hissediyorsunuz? 

Katılımcı “Çok kötü – Çok iyi” arasında bir ölçekle mutluluk derecesini belirtmiş.

2. Aktivite sorusu: Şu anda ne yapıyorsunuz? 

Katılımcı seyahat, çalışma, yemek yapma, alışveriş vb 22 farklı aktivite arasından yaptığı şeyi işaretlemiş.  

3. Gezinen Zihin sorusu: Şu anda yaptığınız şeyden farklı bir şey düşünüyor musunuz? 

Katılımcı aşağıdaki seçeneklerden uygun olanı seçmiş. 

Hayır

Evet – Hoşa giden bir şey – keyifli 

Evet – Hoşa gitmeyen bir şey – can sıkıcı

Evet – Nötr bir şey

Killingsworth ve hocası Prof. Daniel T. Gilbert, insanların uykuda olmadıkları zamanın yaklaşık yarısında (% 46,9), zihinlerinin yaptıkları şeyde değil başka yerde olduğunu, bu anlarda da kişilerin mutsuz hissettiğini belirlemiş. 

Araştırma insanların mutluluğunun, dikkatlerinin mevcut anda olmasıyla anlamlı ölçüde daha fazla ilgili olduğunu, yaptıkları şeyle ise daha az ilgili olduğunu ortaya koymuş. 

Zihnimiz yaptığı şeye odaklanmadığında ya geçmişte ya gelecekte oluyor. Kimi zaman keyifli anlara, kimi zaman can sıkıcı veya nötr olaylara gidiyor. Ya geçmiş anılarda, pişmanlıklarda, sıkıntılarda kayboluyor ya da gelecekteki planlara, hayallere dalıyor. 

Araştırma zihnin keyifli şeylerde bile gezinmesinin mutluluğu azalttığını gösteriyor. 

Killingsworth ve Gilbert, “Gezinen zihin mutsuz zihindir.” sonucuna varıyor ve bunun pek çok kadim geleneğin de öğrettiği gibi, gerçek iyi oluş halinin dışsal faktörlere değil de zihnin hallerine ve bilinç seviyesine bağlı olduğunu ortaya koyuyor. 

Bu önemli çalışma son kırk yıldır bilim dünyasının da ilgi alanına giren mindfulness araştırmalarını ve uygulamalarını da destekliyor. 

Zihnin gezindiğini fark etmek, bunu fark edince mümkün olduğunca dikkatimizi tekrar o ana odaklamak mindfulness uygulamalarının temelini oluşturuyor. 

“Şimdinin gücü”, “şu anın gücü” gibi söylemler bazılarına çok sıradan gelse de aslında mutluluğun sırrı anlarda gizli demek dikkate değer bir yaklaşım.

Siz ne dersiniz?

Bir küçük not düşeyim: Uygulama hala aktif. Sanırım araştırmacılar ilk çalışmalarını genişletmek için veri toplamaya devam ediyor.  Mutluluğunuzu en çok etkileyen faktörleri anlamak isterseniz, Killingsworth’un uygulamasına trackyourhappiness.org sayfasından ulaşabilirsiniz. 

Killingsworth’ün araştırmayı anlattığı TED konuşmasını da aşağıda Kaynaklar bölümünün sonunda izleyebilirsiniz.

Kaynaklar:

Full Catastrophe Living, Jon Kabat-Zinn, Great Britain: Little Brown, 2013

https://news.harvard.edu/gazette/story/2010/11/wandering-mind-not-a-happy-mind /

A Wandering Mind Is An Unhappy Mind