Hepimiz zaman zaman günlük rutinimizden uzaklaşmak, kendi kendimize kalmak istiyoruz. Bunu yaparken de dış dünyayla bağımızı tam da koparmak istemiyoruz. Bir şeyler okuyoruz, dinliyoruz, yazıyoruz, telefonu kapatmıyoruz, haberlere bakıyoruz. Aslında etrafımızda pek çok uyaran oluyor.
Oysa altı günlük sessizlik inzivasında çevredeki uyaranları minimuma indirip, bir anlamda dış dünyayla bağımızı belirli bir süre koparıyoruz, rutinimizin dışına çıkıp, sessizlik içinde kalıyoruz.
Neden Sessizlik?
Öncelikle sessizlik zihnin bulunduğu yere daha iyi yerleşmesini, dinginleşmesini, sakinleşmesini, dinlenmesini sağlıyor. Böylece olanları daha net olarak görebiliyoruz. Diğer yandan sessizlikte kendi içimize daha rahat dönebiliyoruz. Verdiğimiz tepkileri, otomatik davranışlarımızı, zihinsel kalıplarımızı net olarak görüyoruz. Aslında kendini tanıma yolunda bir adım daha ilerliyoruz.
Zihnimiz sürekli hareket halinde. Düşünceler, düşünce kalıpları, sesler, sıcak soğuk, koku gibi dış uyaranlar, geçmişte öğrendiklerimiz, duygular, bedensel duyumlar zihni sürekli meşgul ediyor. Sessizlik anında kendimizi tüm bunlara açmış oluyoruz. Meditasyonlar sırasında bunları değiştirmek için bir çaba harcamıyoruz, sadece olanı, geleni gideni olduğu haliyle gözlemliyoruz, o ana tanık oluyoruz.
Sessizlik durumu zihnin çok alışık olduğu bir durum değil. İnziva sırasında da bu alışık olmadığı durumla başa çıkmaya çalışıyor. Örneğin oturma meditasyonu sırasında bedenin bir bölümünü hareket ettirmek istiyor, bırakıp gitmek istiyor, kaşınan yeri kaşımaya çalışıyor. Yani otomatik tepkiler vermek istiyor. Biz de meditasyonlar sırasında bunu net olarak görüyoruz.
(Fotoğraf Mindfulness Insitiute’e aittir.)
İşte sessizlikte bu tanık olma ve farkındalığın artması hali düzenli pratikle bir süre sonra davranışlarımıza değişim olarak yansıyor. İşte dönüşüm de bu noktada başlıyor. Bu nedenle mindfulness uygulamalarında sabırlı olmak, sürece ve pratiklere inanmak ve güvenmek çok önemli.
Mindfulness sihirli bir değnek değil. Mindfulness pratikleri yapınca ya da inzivaya katılınca hayatımız mucizevi bir şekilde değişmiyor.
Mindfulness sürekli pratik gerektiren, deneyimlerden beslenen, gelişen bir yol, bir hayat biçimi. Hepimiz bu yolda birer öğrenciyiz.
İnziva deneyimlerimi okurken, mindfulness pratiklerini yaparken bu noktanın farkında olmanızı öneriyorum.
Aşağıdaki bölümde, mindfulness pratiklerinin sağladığı temel faydalardan bazılarını inzivada deneyimlediklerimden örneklerle paylaşıyorum.
Her Şeyi Kontrol Etmek Mümkün Değil
Zihin her şeyi kontrol edebileceğini sanır. Oysa kontrol edebilecekleri sınırlıdır.
Ben de inziva nisan başında yapılacak şekilde her şeyi planlamıştım. Ön hazırlıklar, yanıma alınacaklar, gidiş planları… Ama gitmemize on beş gün kalmıştı ki pandemi patladı ve hepimiz evlerimize kapandık. Pandemi bize en büyük öğretiyi getirdi sanırım, hayatta her şeyi kontrol etme şansımız olmadığını.
İnzivaya da bu farkındalıkla gelmeme karşın, Covid’le ilgili endişelerimden ötürü en yüksek düzeyde tedbirlerimi alarak ve otelde de tüm tedbirlerin olacağını düşünüyordum. Ama daha önce de bahsetmiştim, tedbirler bana göre yeterli değildi ve kontrolüm dışındaydı. Dolayısıyla her şeyi kontrol etmemim mümkün olmadığını bir kez daha deneyimledim.
Bu süreç bana her şeyi kontrol etme arzumdan vazgeçmem gerektiğini büyük harflerle gösterdi.
Zihnin Yazdığı Hikayeler
İnziva günlüğünde zihindeki yoğun hareketlilikten, zihnin yazdığı hikayelerden bahsetmiştim. İlk iki gün süren bu yoğunluğun zihin bulunduğu yere yerleştikçe, sakinleştikçe inzivanın sonuna doğru ne kadar azaldığını, zihnin bu hareketliliği sadece izlediğini çok net bir şekilde deneyimledim.
Eski Işıl olumsuz düşünceler üstüne bir sürü hikaye yazar, o düşünceleri büyütür, olumsuz ve rahatsız edici duygulara dönüştürürdü. İnzivanın başlarında bu otomatik tepkileri vermiş olmama rağmen, sonuna doğru zihin hikayeler üretmiyordu artık, sadece tanık oluyordu. Bunu görmek, hissetmek çok rahatlatıcıydı.
Hoşa Gitmeyen Durumlardan Kaçmak
Zihin hoşuna giden durumlarda daha çok kalmak, hoşuna gitmeyen şeylerden de kaçmak ister. Bu zihnin otomatik tepkilerinden biri.
Günlük mindfulness pratiklerimde de deneyimlediğim bu durumu, inziva sırasında da yaşadım. Örneğin, meditasyon sırasında dışarıdan gelen inşaat sesi, köpeklerin havlamasından rahatsızlık duyduğum anlar oldu. Şu sesler kesilse, sessizlikte kalsak düşünceleri geçti aklımdan. Ama zihnin bu kaçınma eğilimini fark ettiğim zaman ana dönerek olanla kalabilmeyi deneyimledim.
Yargılarımız
İnzivadaki meditasyonlar sırasında zihinde çok net yargılar olduğunu, zihnin çeşitli kıyaslamalar yaptığını fark ettim pek çok kez. Bu, mindfulness yolculuğumda da karşılaştığım bir durum. Ama bu farkındalık günlük hayatıma önemli dönüşümler taşıdı. Gün içinde kendimi bir konuda çok net yargılarda bulunurken yakalarsam, zihnin oyunu olduğunu biliyorum bunun ve elimden geldiğince yargılayıcı davranmıyorum.
Zorluklar Karşısında Esnek ve Güçlü Olmak
İnziva boyunca yaşadığım endişe ve tedirginlik duygularını biliyorsunuz. Zihin bu duygulardan kaçmak istiyor aslında. Ama meditasyon pratiği ilerledikçe, derinleştikçe bu duygularla kalmamız, bu duyguların içinden geçmemiz daha kolay oluyor. Bu da insanı daha esnek hale getiriyor, hayattaki duruşunu güçlendiriyor.
Bende de bu duyguların yoğunluğu inziva bitiminde ilk günkü seviyede değildi. Zihin sakinleştikçe, hikayeler yazmadıkça bu duygularla kalabilmem kolaylaştı. Hatta dün ilk kez dışarıda tüm tedirginliğime karşın bir kahve içtim ve keyif aldım ki bu da pratiklerimin günlük hayatıma ilk yansımalarından oldu.
Kabul
Kabul kelimesi pasif bir çağrışım yapıyor. Oysa mindfulness pratikleriyle geliştirdiğimiz kabul pasif bir durum değil, aksine dönüşümü, değişimi başlatan çok önemli bir aşama.
“Radikal kabul” de denen bu durumu arzularımızı, tepkilerimizi, tüm koşulları, olanları derin bir düzeyde tüm gerçekliğiyle görebilmek olarak tanımlayabiliriz.
Sessizlik inzivası sırasında otomatik tepkilerimi, yargılarımı, duygularımı olanca açıklığıyla görmek kimi yerde sarsıcı, kimi yerde çok tanıdık geldi bana.
Olanı olduğu gibi kabul edebilmek müthiş özgürleştirici. Objektif olarak durumu görüp, değerlendirip, önündeki seçeneklere bakabilmek, seçim yapabilmek bizleri otomatik tepkilerimizden uzaklaştırıyor. Örneğin altı gün konuşmayacağımı, telefondan uzak duracağımı kabul ederek inzivaya gidince, telefonumu sadece alarm olarak kullanmam, fotoğraf çekmek için dahi yanıma almamam beni çok özgür hissettirdi. İçinde olduğum manzarayı, anı doya doya yaşama fırsatı sundu bana.
Şefkat
İnziva günlüklerinde de bahsetmiştim, zaman zaman kendime şefkat gösteremediğimi fark etsem de Işıl’ı sarıp sarmaladığım anlar da oldu inzivada.
Şefkat meditasyonlarında kalbimi tanımadığım kişilere de açmayı deneyimledim dört akşam boyunca.
Şefkat çok değerli bir duygu. Emek vermeyi gerektiriyor. Üstünde çalışmaya devam…
Anı Yaşamak
Çok klişeleşmiş bir söylem olsa da bence çok doğru. Elimizde gerçek olan sadece şu an var. Bir saniye sonra o an geçmiş oluyor ve an çok kıymetli.
İnziva, anı deneyimlemem için pek çok fırsat sundu bana. Anın değerini bilmeyi, her şeyin geçiciliğini, elimizdeki en kıymetli şeyin an olduğunu sessizlik içinde iliklerime kadar hissettim altı gün boyunca.
Işıl – 15 Eylül 2020
Işıl Erbil - Mindfulness ve MBSR Eğitmeni 